راهنمای تمدید و ابطال گواهی امضای دیجیتال

ابطال یا تمدید گواهی امضای الکترونیکی (امضای دیجیتال) ، دو اقدام هستند که شاید کمتر کاربری به آن‌ها بر بخورد؛ اما خوب است که دررابطه‌با آن‌ها اطلاعات لازم و کافی را داشته باشید تا در زمان نیاز بتوانید تصمیم‌های درستی اتخاذ کنید. در این مطلب سعی ما بر این است که ضمن توضیح دلایل تمدید یا ابطال امضای الکترونیکی، روش انجام آن را نیز برای سامانه فراشناسا و آی‌کاپ توضیح دهیم. گواهی امضای الکترونیکی درواقع همان گواهی امضای دیجیتال است که با ثبت شدن اطلاعات متقاضی آن در سامانه مربوطه، صادر می‌شود.

حال نحوه تمدید گواهی امضای الکترونیکی چگونه است؟ فرم درخواست ابطال گواهی امضای الکترونیکی چیست؟ نحوه تمدید یا ابطال گواهی در اپلیکیشن فراشناسا و ارائه دهنده ی آن، آی کاپ، چگونه است؟ آیا با ابطال گواهی امضای الکترونیکی امضاهای قبلی هنوز اعتبار دارند؟ از جمله سوالاتی هستند که در این مطلب به آن ها پاسخ می دهیم.

گواهی امضای دیجیتال چیست ؟

قبل از اینکه در مورد تمدید و ابطال گواهی امضا صحبت کنیم بهتر است ابتدا اطلاعاتی درباره گواهی امضای دیجیتال به شما بدهیم که معمولا در حالت عام به آن گواهی امضای الکترونیکی هم گفته می شود (که البته ماهیت امضای الکترونیکی متفاوت از امضای دیجیتال است، اطلاعات بیشتر را در این مطلب فرق امضای الکترونیکی با دیجیتال بخوانید). گواهی امضای دیجیتال ، سندی دیجیتال است که توسط یک مرجع صدور گواهی (CA) معتبر مانند مرکز توسعه تجارت الکترونیکی ایران (مرکز ایران) صادر می‌شود. این گواهی هویت صاحب امضای الکترونیکی را تأیید می‌کند و به گیرنده سند اطمینان می‌دهد که امضا توسط شخص مورد نظر ایجاد شده و سند دست‌کاری نشده است.

برای مثال، بانک‌هایی که خدمات غیر حضوری را به مشتریان خود ارائه می‌کنند، از گواهی برای افزایش امنیت و اعتبار امضای الکترونیکی خود بهره می‌برند. این در حالی است که امضای دستی بدون هیچ گواهی صادر می‌شود و در دسترس همه‌ی افراد قرار می‌گیرد.

چرا باید گواهی امضای دیجیتال را تمدید کنیم؟

در اولین قدم باید بدانیم چه زمانی نیازمند تمدید گواهی امضای دیجیتال خود هستیم. اصلاً چرا باید گواهی امضا را تمدید کنیم؟ دلایل زیر، رایج‌ترین علل چنین مسئله‌ای هستند:

۱. انقضای اعتبار

مهم‌ترین دلیل برای تمدید امضای دیجیتال، پایان‌یافتن اعتبار آن است. گواهی‌های امضای دیجیتال دارای تاریخ انقضا هستند و پس از آن تاریخ دیگر قابل‌استفاده نخواهند بود. تمدید قبل از تاریخ انقضا به شما اطمینان می‌دهد که می‌توانید بدون وقفه به امضای اسناد و انجام تراکنش‌های آنلاین به طور امن ادامه دهید. البته توجه داشته باشید که منقضی شدن اعتبار گواهی امضا، به معنای بی‌اعتبارشدن اسنادی که قبلاً امضا کرده‌اید نیست.

۲. تغییر اطلاعات هویتی

اگر اطلاعات هویتی شما که در گواهی امضای دیجیتال فعلیتان ثبت شده است، مانند نام، نام خانوادگی، نشانی یا عنوان شغلی شما، تغییر کرده باشد، باید برای دریافت گواهی جدید با اطلاعات صحیح اقدام به تمدید کنید. این امر برای تطابق اطلاعات و تأیید هویت شما هنگام امضای اسناد و انجام تراکنش‌های آنلاین ضروری است.

۳. ارتقای امنیت

با گذشت زمان، الگوریتم‌های رمزنگاری و استانداردهای امنیتی ممکن است به‌روز شوند. تمدید امضای دیجیتال به شما امکان می‌دهد از آخرین پیشرفت‌های امنیتی بهره‌مند شوید و از اسناد و تراکنش‌های آنلاین خود در برابر تهدیدات نوظهور محافظت کنید.

۴. رفع مشکلات

ممکن است در برخی موارد با مشکلاتی دررابطه‌با امضای دیجیتال خود، مانند گم‌شدن توکن یا آسیب‌دیدن آن، مواجه شوید. تمدید امضای دیجیتال در این شرایط به شما امکان می‌دهد تا یک گواهی جدید دریافت کنید و مشکلات پیش‌آمده را حل نمایید.

۵. نیاز به امکانات بیشتر

با تمدید گواهی امضای دیجیتال، ممکن است بتوانید به امکانات و خدمات جدیدی مانند امضای چندگانه یا امضای با سطح امنیت بالاتر دسترسی پیدا کنید. این امر می‌تواند برای کسب‌وکارها یا افرادی که نیاز به امضای اسناد حساس دارند، مفید باشد.

چرا باید گواهی امضای دیجیتال را باطل کنیم؟

به‌صورت مشابه، دلایلی هم برای ابطال امضای دیجیتال وجود دارد که بااطلاع و آگاهی نسبت به آن‌ها می‌توانید هر زمان که لازم شد درک درستی از موقعیت داشته باشید و بهترین تصمیم را بگیرید.

۱. افشاشدن کلید خصوصی

مهم‌ترین دلیل برای ابطال امضای دیجیتال، افشاشدن کلید خصوصی است. کلید خصوصی بخش مهمی از گواهی امضای دیجیتال است و باید به‌شدت محرمانه نگه داشته شود. اگر کلید خصوصی شما به هر دلیلی افشا شود، امنیت گواهی شما به خطر می‌افتد و ممکن است افراد دیگر از آن برای امضای اسناد به نام شما سوءاستفاده کنند.

۲. مفقودشدن یا سرقت توکن

توکن امضای دیجیتال حاوی کلید خصوصی شما است و باید به‌دقت از آن نگهداری شود. در مواردی که از توکن امضای دیجیتال استفاده می‌شود، اگر توکن شما گم یا دزدیده شود، باید برای جلوگیری از سوءاستفاده از آن، هر چه سریع‌تر گواهی خود را ابطال کنید.

۳. تغییر شغل یا سمت

اگر شغل یا سمت شما تغییر کرده باشد و نام یا عنوان شما در گواهی امضای دیجیتال فعلیتان با اطلاعات جدید مطابقت نداشته باشد، می‌توانید برای دریافت گواهی جدید با اطلاعات صحیح اقدام به ابطال گواهی فعلی خود نمایید.

۴. مشکل در عملکرد گواهی

اگر با مشکلاتی دررابطه‌با عملکرد گواهی امضای دیجیتال خود، مانند عدم امکان امضای اسناد یا ارائه خطا، مواجه هستید، می‌توانید برای رفع مشکل اقدام به ابطال گواهی و دریافت گواهی جدید نمایید.

۵. عدم استفاده از گواهی

اگر برای مدت طولانی از گواهی امضای دیجیتال خود استفاده نمی‌کنید، می‌توانید برای جلوگیری از سوءاستفاده احتمالی، آن را ابطال کنید.

۶. ارتقای امنیت

دقیقاً مشابه بخش دلایل تمدید، ارتقای امنیت یکی از دلایل ابطال است برای حالت‌هایی که [به‌عنوان‌مثال] مرکز ارائه گواهی، به‌روزرسانی بزرگی ارائه داده که برای بهره‌مندی از آن نیازمند ابطال امضا و دریافت یک گواهی جدید هستید، یا به‌عبارت‌دیگر، صرفاً با تمدید امضا کارتان راه نمی‌افتد.

روش‌های تمدید گواهی امضای الکترونیکی (دیجیتال)

حال که به دلایل مسئله آگاه شدیم، لازم است که روش‌های تمدید و ابطال را بدانیم. ابتدا نحوه تمدید گواهی امضای دیجیتال را شرح می‌دهیم. توجه داشته باشید که این راهنما دررابطه‌با امضای دیجیتال فراشناسا و آی‌کاپ است.

نحوه تمدید گواهی امضای دیجیتال با فراشناسا

همان‌طور که پیش‌تر گفتیم، اعتبار گواهی امضای دیجیتال به دلایل امنیتی، به‌روزرسانی اطلاعات، تطابق با مقررات و مسائل فنی محدود است. محدودیت زمانی گواهی‌ها خطر سوءاستفاده از کلید خصوصی را کاهش می‌دهد، اطلاعات دارنده را به‌روز نگه می‌دارد، قوانین کشورها را رعایت می‌کند و از الگوریتم‌های رمزنگاری جدید استفاده می‌کند. این محدودیت‌ها همچنین به کاهش خطر جعل، مدیریت آسان‌تر گواهی‌ها و تشویق به استفاده از شیوه‌های امنیتی بهتر کمک می‌کند. طول دوره اعتبار توسط مرجع صدور گواهی تعیین می‌شود.

باتوجه‌به موارد فوق متوجه هستیم که برخورداری از محدوده اعتبار زمانیْ چه منافعی برای کاربران امضای دیجیتال دارد. حتی چهارچوب این مسئله در ایران از نظر قانونی کاملاً مشخص و تعیین شده است. از نظر فنی، تمدید گواهی امضای دیجیتال نیازی به تغییر کلید عمومی و خصوصی ندارد، اما باتوجه‌به این که از نظر هزینه، تمدیدکردن عملاً تفاوتی با صدور گواهی جدید ندارد و در نتیجه تغییر کلید عمومی و خصوصی می‌تواند از نظر امنیتی بهتر باشد، و همچنین بنا بر بازخورد کاربران (حداقل تا زمان نگارش این مطلب)، صدور گواهی جدید را به‌عنوان روشی جایگزین برای تمدید در نظر گرفته‌ایم.

بنابراین در اپلیکیشن فراشناسا نیازی به دغدغه‌مندی در رابطه تمدید گواهی ندارید، بلکه کافی است هر زمان نیاز داشتید، بدون صرف هزینه مازاد بر صدور، گواهی جدید دریافت کرده و کلید عمومی و خصوصی جدید داشته باشید. به‌این‌ترتیب از نظر امنیتی نیز در سطح بهتری قرار می‌گیرید.

روش‌های ابطال گواهی امضای دیجیتال

در ادامه به ارائه روش ابطال گواهی امضای دیجیتال می‌رسیم. مانند بخش قبل توجه داشته باشید که راهنمایی‌های این بخش مربوط به ابطال گواهی امضای دیجیتال فراشناسا و آی‌کاپ هستند.

مراحل ابطال گواهی امضا در فراشناسا

مشابه بحث تمدید، دلایل ابطال گواهی امضای دیجیتال را نیز در بخش ابتدای مطلب مشاهده کردیم. فرایند ابطال به مرجع صدور گواهی (CA) بستگی دارد و به‌طورکلی، صاحب گواهی باید با CA تماس بگیرد و درخواست ابطال ارائه دهد. سپس CA گواهی را در فهرست سیاه قرار داده و باطل اعلام می‌کند. ابطال گواهی بلافاصله پس از درخواست انجام می‌شود و پس از آن گواهی معتبر نیست و نمی‌توانید از آن برای امضای اسناد استفاده کنید. صاحب گواهی باید دراسرع‌وقت برای دریافت گواهی جدید اقدام کند. قبل از ابطال گواهی، مهم است که از تمام اسناد و مدارک امضا شده نسخه پشتیبان تهیه کنید و به اشخاصی که به طور مرتب با شما مبادله الکترونیکی دارند، اطلاع دهید.

خبر خوب این است که در اپلیکیشن فراشناسا، ابطال گواهی امضای دیجیتال بدون هیچ‌گونه مراجعه حضوری و در ۲ مرحله ساده انجام می‌شود. همان‌طور که گفتیم، ما صدور گواهی جدید را باتوجه‌به بازخورد و نیاز کاربران، به‌عنوان راهی جایگزین برای تمدید گواهی قرار داده‌ایم و لذا در مرحله ابطال نیز ساده‌ترین و سریع‌ترین حالت ممکن را در نظر گرفته‌ایم. کافی است در داخل اپلیکیشن به بخش فهرست گواهی‌ها بروید و در انتهای بخش اطلاعات هر گواهی، گزینه ابطال را انتخاب کنید.

شما حتی می‌توانید گواهی‌های مربوط به اپلیکیشن آی‌کاپ را نیز به این روش باطل نمایید (فهرستی که در اختیار دارید، شامل تمام گواهی‌های شما است).

ابطال گواهی امضای دیجیتال با اپلیکیشن فراشناسا بسیار ساده است. در فهرست گواهی‌ها روی گواهی مربوطه بزنید، اطلاعات آن را مشاهده کنید، در پایین صفحه، گزینه ابطال را می‌بینید. با اپلیکیشن فراشناسا می‌توانید تمام گواهی‌های خود را ببینید، حتی امکان ابطال گواهی آی کاپ را نیز دارید.

یک سؤال مهم…

ابطال گواهی امضای دیجیتال، چه تأثیری بر روی اسنادی که قبلاً (قبل از ابطال) امضا شده‌اند می‌گذارد؟

پاسخ این سؤال هیچ است. دررابطه‌با ابطال گواهی امضای دیجیتال باید به این نکته توجه داشته باشید که باطل شدن امضا، به معنی باطل شدن اسنادی که قبلاً امضا شده‌اند نیست، بلکه صرفاً به این معناست که شما دیگر قادر نخواهید بود با آن گواهی، سند جدیدی را امضا نمایید؛ بنابراین بابت اسناد گذشته، نگرانی نداشته باشید.

نکات مهم در خصوص ابطال گواهی امضا:

• قبل از ابطال گواهی، از تمام اطلاعات و اسناد امضا شده با آن نسخه پشتیبان تهیه کنید.
• پس از ابطال گواهی، دیگر نمی‌توانید از آن برای امضای اسناد استفاده کنید.
• در صورت نیاز به دریافت گواهی جدید، باید به مرکز صدور گواهی مراجعه کنید.
• با ابطال به موقع گواهی امضای خود، امنیت اطلاعات و امضای خود را حفظ کنید و از سوء استفاده‌های احتمالی جلوگیری کنید.

ابطال گواهی امضا در آی‌کاپ

قبل از این که روش ابطال گواهی امضای دیجیتال با اپلیکیشن آی‌کاپ را ارائه دهیم، باید توجه شما را به نکته‌ای جلب کنیم. آی‌کاپ، زیرساخت فنی گواهی امضایش را از فراشناسا گرفته است، به همین دلیل است که شما می‌توانستید از طریق اپلیکیشن فراشناسا، گواهی امضای آی‌کاپ را نیز باطل کنید؛ اما برعکس این اقدام قابل‌انجام نیست.

در حال حاضر، در اپلیکیشن آی‌کاپ گزینه‌ای برای ابطال گواهی امضا وجود ندارد، اما ازآنجایی‌که گواهی به اپلیکیشن وابسته است (در فراشناسا نیز چنین است)، می‌توانید با حذف اپلیکیشن، نسبت به حذف گواهی خود اقدام کنید. بدیهی است که به طور طبیعی، گواهی شما در پایان تاریخ اعتبارش، از درجه اعتبار ساقط می‌شود، بنابراین اگر ضرورتی ندارد، می‌توانید صرفاً صبر کنید.

ابطال گواهی امضا بانک آینده چگونه است ؟

از آنجایی که سوالی بسیاری از کاربران نحوه ابطال گواهی امضای بانک آینده می باشد، در این قسمت به نحوه ابطال این گواهی می پردازیم. برای ابطال گواهی امضا بانک آینده، دو روش کلی وجود دارد:

1. ابطال حضوری:

• به یکی از شعب بانک آینده مراجعه کنید.
• اصل مدارک شناسایی خود (کارت ملی و شناسنامه) را به همراه داشته باشید.
• فرم درخواست ابطال گواهی امضا را تکمیل کنید.
• هزینه ابطال گواهی را پرداخت کنید.
• پس از بررسی و تأیید مدارک، گواهی امضای شما ابطال خواهد شد.

2. ابطال غیرحضوری:

• از طریق سامانه بام (بانکداری الکترونیکی موبایل) بانک آینده اقدام کنید.
• به بخش “خدمات” و سپس “امضای دیجیتال” مراجعه کنید.
• گزینه “ابطال گواهی امضا” را انتخاب کنید.
• دلیل ابطال گواهی را مشخص کنید.
• پس از تأیید، گواهی امضای شما ابطال خواهد شد.

تمدید حضوری گواهی امضای الکترونیکی

برای تمدید حضوری گواهی امضای الکترونیکی، باید به یکی از مراکز مجاز تمدید گواهی مراجعه کنید. این مراکز شامل:

• دفاتر اسناد رسمی
• دفاتر پیشخوان دولت
• مراکز شرکت پست جمهوری اسلامی ایران
• مراحل تمدید حضوری گواهی امضای الکترونیکی:

بنابراین با به همراه داشتن اصل مدارک شناسایی خود (کارت ملی و شناسنامه) به یکی از مراکز مجاز مراجعه کنید. پس از تکمیل فرم درخواست تمدید گواهی امضا، هزینه آن را پرداخت کنید. اگر از توکن امضای دیجیتال استفاده می کنید حتما آن را همراه خود داشته باشید. پس از بررسی و تأیید مدارک، گواهی امضای شما تمدید خواهد شد.

هزینه تمدید گواهی امضای الکترونیکی

هزینه تمدید گواهی امضای الکترونیکی، طبق تعرفه مصوب مرکز توسعه تجارت الکترونیکی تعیین می‌شود. در اپلیکیشن فراشناسا هزینه تمدید همان هزینه صدور امضای دیجیتال می باشد.

تمدید غیرحضوری گواهی امضای الکترونیکی

با تمدید غیرحضوری گواهی امضای الکترونیکی، دیگر نیازی به مراجعه حضوری به مراکز تمدید نیست و می‌توانید به راحتی و در کمترین زمان، گواهی خود را تمدید کنید. نحوه تمدید غیر حضوری گواهی امضای فراشناسا و آی کاپ پیش تر داده شد. در ادامه مراحل کلی تمدید غیرحضوری گواهی امضای دیجیتال آورده شده است:

۱- به سامانه یا پورتال مورد نظر مراجعه کنید.
۲- با استفاده از نام کاربری و رمز عبور خود وارد سامانه شوید.
۳- گزینه تمدید گواهی امضا را انتخاب کنید.
۴- اطلاعات خواسته شده را در فرم مربوطه وارد کنید.
۵- هزینه تمدید گواهی را به صورت آنلاین پرداخت کنید.
۶- پس از تأیید اطلاعات، گواهی امضای شما تمدید خواهد شد.

سوالات متداول درباره تمدید و ابطال گواهی امضای دیجیتال

---

منبع : فراشناسا

سوالات خود را در قسمت دیدگاه از کارشناسان ما بپرسید.