پاسخ این سوال که امضا دیجیتال چیست و چگونه کار می‌کند؟ برای بسیاری از شرکت‌ها و بانک‌ها، روشن است. چون در حال حاضر از امضا دیجیتال انلاین در ایران استفاده می‌شود. با این حال، بانک‌های تازه‌تاسیس و یا شرکت‌های بیمه ممکن است همچنان امضا دستی را روشی موثر برای احراز هویت بدانند چرا که از مزایای امضای دیجیتال بی خبرند. امضا الکترونیک و امضای دیجیتال، به ترتیب هر کدام دارای سطح امنیت متوسط و بالا هستند. در صورتی که به دنبال راهکاری مطمئن برای جلوگیری از فاش شدن اطلاعات در قراردادهای خود هستید، از امضای دیجیتال استفاده کنید. همراه ما باشید تا مزیت‌ها و کاربردهای امضا دیجیتال، قوانین و نحوه دریافت آن را بررسی کنیم.
امضا دیجیتال چیست ؟
امضا دیجیتال یک روش قابل اعتماد برای تضمین اسناد و مدارک دیجیتال است. از ابتدای آذرماه سال 1391، کارایی امضای دیجیتالی در ایران بیشتر شد. چون امضای دیجیتال انلاین لازمه‌ی زیرساخت تجارت و دولت الکترونیک بوده و جایگزینی برای آن پیدا نشده است. برخی از افراد، این تصور را دارند که امضای دیجیتالی همان امضای دستی است که تنها از آن تصویربرداری شده است. در حالی که امضا دیجیتال آنلاین در نوع اسناد الکترونیک می‌تواند ظاهر غیر ثابت و غیر یکسانی داشته باشد. به همین خاطر می‌توان گفت که ماهیت امضای دیجیتال چیزی فراتر از امضای دستی است.
امضای الکترونیک چیست ؟
افرادی که به تازگی با امضای دیجیتالی آشنا می‌شوند، فکر می‌کنند که این دو نوع امضا، نقاط مشترکی دارند. در صورتی که امضای الکترونیک همان امضای دستی است. با این تفاوت که امضای الکترونیک بر روی بستر اینترنت و در قالب داده و یا دیتا قرار می‌گیرد. با استفاده از امضای الکترونیک، دیگر نیازی به صرف زمان‌های طولانی برای پر کردن فرم درج امضا نیست. البته این تعریف از امضای الکترونیک، تنها مختص به همه انواع امضا الکترونیک نیست. یعنی امضای دیجیتال که در زیرمجموعه امضای الکترونیک قرار دارد، ویژگی‌ها و مزایای بسیار زیادی دیگری را به همراه خواهد داشت.
تفاوت امضای الکترونیکی و امضا دیجیتال
سطح امنیتی که امضای الکترونیک دارد، به مراتب بیشتر از امضای دستی و کمتر از امضای دیجیتال است. همین تمایز در میزان سطوح امنیتی امضای الکترونیکی و امضای دیجیتال سبب می‌شود تا تفاوت‌هایی با یکدیگر داشته باشند. امضا الکترونیک همانند امضای دیجیتالی از رمزنگاری نامتقارن استفاده نمی‌کند و دارای کلید عمومی و خصوصی نیست. به همین خاطر است که امضای الکترونیکی از سطح امنیتی کمتری برخوردار می‌باشد.
اهداف امضای دیجیتال چیست ؟
در حقیقت، کاربرد و کارایی بالای امضای دیجیتالی با توجه به اهدافی که دارد، شناخته می‌شود. احراز هویت، انکار ناپذیری و تضمین صحت داده‌ها جزو اهداف امضا دیجیتال به شمار می‌روند. اهداف امضای دیجیتال با استفاده از طرح‌های ریاضی محقق می‌شود.
1.احراز هویت | هدف امضا دیجیتال
با استفاده از احراز هویت می‌توان مانع از دسترسی افراد جعل کننده به اسناد و مدارک الکترونیک شد. امضای دیجیتالی هم می‌تواند در راستای تحقق احراز هویت در سیستم‌های امنیتی رویکرد منحصربه‌فردی داشته باشد. به همین خاطر، دیگر نیازی نیست تا فرد دریافت کننده به دنبال راهکار دیگری برای اطمینان از تعیین و تایید هویت فرد باشد.
2.انکار ناپذیری | هدف امضا دیجیتال
افراد سودجو بعد از امضا کردن دستی فرم‌های بانکی به دنبال راهی برای عدم پذیرفتن مسئولیت‌هایی هستند که برعهده‌ی آن‌ها است. درصد کمی از افراد سودجو می‌توانند یک معامله را فسق کنند. با این حال، بسیاری از بانک‌ها و مراکز تجارت الکترونیک به یک سند قانونی پایدار نیاز دارند. وجود این سند قانونی پایدار، احتمال ریسک در معاملات را به صفر می‌رساند. امضای دیجیتال که از سال 91 در کشور رایج شد، انکار ناپذیری افراد سودجو را بعد از عقد قرارداد به صفر رساند.
3.تضمین صحت داده‌ها | هدف امضا دیجیتال
با وجود امضای دیجیتالی دیگر نیازی به اثبات دستکاری نشدن اطلاعات دو طرف قرارداد در معاملات نیست. چون یکی از رویکردهای امضای دیجیتال، تضمین درستی داده‌هایی است که ارائه شده اند. بنابراین، هیچ کدام از طرفین یک قرارداد نمی‌توان دسترسی مبتنی بر تغییر زمان اعتبار و اطلاعات داشته باشند.
بیشتر بخوانید : احراز هویت غیر حضوری
امضای دیجیتالی آنلاین چگونه کار می‌کند ؟
امضای دیجیتالی آنلاین با پروتکل PKI رمزنگاری می‌شود. در حقیقت، پروتکل PKI با استفاده از الگوریتم ریاضی می‌تواند فرآیند رمزنگاری را به طور خاصی انجام بدهد. در این فرآیند رمزنگاری، دو عدد طولانی استفاده می‌شود. یکی از این اعداد، کلید عمومی است و عدد دیگر هم کلید خصوصی است. نگهداری و حافظت از کلید خصوصی برای جلوگیری از فاش شدن اطلاعات، اهمیت بسیار زیادی دارد. در صورتی که کلید عمومی را در اختیار سایر افراد هم قرار داد.
به طور کلی، کلید خصوصی در بخشی از ساختار کلید عمومی قرار دارد. درست زمانی که از امضای دیجیتالی برای سند استفاده می‌کند، پای کلید بخش خصوصی در میان است. سپس، داده‌ای که سازگاری با سند امضاشده دارد، با کمک الگوریتم ریاضی هش و سپس، رمزنویسی می‌شود. نتیجه رمزنگاری کلید خصوصی، یک داده رمزنگاری شده خواهد بود. در این داده، زمان اعتبار امضا دیجیتال آنلاین مشخص است. پس از گذشت زمان اعتبار، دیگر آن داده رمزنگاری شده اهمیت و اعتباری ندارد.
مزایای امضا دیجیتال
همانطور که ماهیت امضای دیجیتال با امضای دستی متفاوت است، مزایای این دو نوع روش هم نسبت به یکدیگر متمایز هستند. صرفه جویی در زمان، افزایش امنیت و حریم شخصی، یکپارچه بودن داده‌ها و محرمانه بودن آن‌ها در لیست مزیت‌های متمایز کننده امضای دیجیتالی قرار دارند.
1.صرفه جویی در زمان | مزیت امضای دیجیتال
صرفه جویی در زمان، اولین مزیت امضای دیجیتال است. پیش از استفاده گسترده از امضای دیجیتال، افراد به ناچار مجبور بودند تا زمان زیادی را صرف پیمودن مسافت برای امضا کردن قرارداد، اختصاص بدهند. در حالی که امروزه، افراد به سادگی می‌توانند فرم‌های مالی را به سادگی و در کمترین زمان، امضا کنند. البته منظور از امضا همان امضای دیجیتال است که به منظور احراز هویت و جلوگیری از انکار ناپذیری انجام می‌شود.
2.افزایش امنیت و حفظ حریم خصوصی | مزیت امضای دیجیتال
حفظ حریم خصوصی طرفین قرارداد در لیست مزایای امضای دیجیتالی قرار دارد. به گونه‌ای که هر فرد بعد از ارائه امضای دیجیتال، دیگر نمی‌تواند راه دسترسی برای تغییر داشته باشد. در نهایت، هیچ گونه اعتراضی مبتنی بر عدم تطابق فرم اولیه و پایانی قرارداد وجود نخواهد داشت.
از سوی دیگر، تعداد مراجعان به مراکز قضائی در خصوص تغییر و تعدیل قرارداد وجود نخواهد داشت. لازم به ذکر است، مراجع اینترنتی که از روش‌های بهتری به جای امضای سنتی استفاده می‌کردند که با وجود امضا دیجیتال آنلاین از سطح امنیتی کمتری برخوردار هستند. به همین خاطر، اکثر مراجع قضائی، تنها امضا دیجیتال انلاین را بهترین راه برای جلوگیری از دست‌بُرد به اطلاعات می‌دانند.
3.یکپارچگی داده‌ها | مزیت امضا دیجیتال
داده‌هایی که برای تایید هویت فرد در امضای دیجیتالی ارائه می‌شوند، ماهیت ثابتی دارند. در صورتی در گذشته، اگر تطابق میان امضاهای فرد در فرم‌های تاییدنامه وجود نداشت، احتمال سوء استفاده فرد دیگری بسیار زیاد بود. از سوی دیگر، تنها شکل ظاهری امضای دستی نمی‌توانست اثبات کند که دقیقا چه کسی آن را امضا کرده است.
4.محرمانه بودن داده‌ها | مزیت امضا دیجیتال
اطلاعات و داده‌هایی که در فرم‌ها میان فرد ارسال کننده و دریافت کننده، ارائه می‌شود؛ نباید در دسترس سایر عموم افراد قرار بگیرد. این اصل مهم و اساسی که باعث جلوگیری از لو رفتن و تحریف اطلاعات می‌شود، با استفاده از امضای دیجیتال انلاین کاملا برقرار است. یعنی بعد از امضای دیجیتالی، تنها دو فرد می‌دانند که چه اطلاعات مهمی میان آن‌ها تبادل شده است.
5.صرفه جویی در هزینه‌ها | مزیت امضای دیجیتال
با ورود امضای دیجیتال الزامی برای سفر کاری نیست. حتی نیازی نیست که ساعتهای زیادی را در ترافیک منتظر ماند و حرص هزینه بالای بنزین ماشین را خورد! از سوی دیگر، میزان مصرف کاغذها برای تبادل اطلاعات در حین عقد قرارداد بسیار کاهش پیدا می‌کند. به بیانی ساده‌تر، امضای دیجیتال می‌تواند طبیعت و انسان‌ها را به طور معجزه‌آسایی نجات بدهد.
کاربرد امضا دیجیتال چیست ؟
امضای دیجیتال به طور گسترده در انجام بسیاری از خدمات از راه دور، آنلاین و غیر حضوری مورد استفاده قرار می‌گیرد. حتی ارتباط G2G هم می‌تواند از مزایای امضای دیجیتالی بهره مند شود. هر چه زمان بیشتری بگذرد، رویکرد منعطف امضای دیجیتال بیشتر خواهد شد.
1.کاربرد امضای دیجیتال در دولت
امضا دیجیتال انلاین در دولت الکترونیک به شکل گسترده‌ای می‌تواند مورد استفاده قرار بگیرد. خدمات دولت به شهروند، دولت به بنگاه‌های اقتصادی، دولت به کارکنان و حتی دولت به دولت با استفاده از امضای دیجیتالی انجام می‌شوند. مشخص است که در هر کدام از این موارد، نیازی به مراجعه به دفاتر پیشخوان دولت نیست و تنها از سرویس‌های رمزنگاری PKI استفاده می‌شود.
2.کاربرد امضا دیجیتال در بهداشت
در دوران همه‌گیری کرونا، انعطاف پذیری امضا دیجیتال در حوزه بهداشت افزایش یافت. به طوری که بسیاری از پزشکان برای احراز هویت خود از امضا دیجیتال استفاده می‌کنند. در مقابل، افرادی هم که تصمیم دارند تا به پزشکان اینترنتی مراجعه کنند، از انتخاب خود اطمینان کامل دارند. در این شرایط، احتمال سرقت اطلاعات و یا سوء استفاده افراد متقلب که خود را به جای پزشک جا زده اند، به حداقل می‌رسد. غیر از این مورد، امضای دیجیتالی در حوزه بهداشت هم می‌تواند رویکرد دیگری داشته باشد.
بیمارانی که تحت هر شرایط، خروج از محل سکونت برای آن‌ها امکانپذیر نیست؛ با امضای دیجیتال انلاین می‌توانند احراز هویت خود را انجام بدهند. سپس، برای ادامه مراحل درمان و دریافت داروی تجویزی از همین امضای دیجیتال استفاده می‌کنند.
3.کاربرد امضا دیجیتال در تولید محصولات
شرکت‌های بزرگی که بستر مناسبی برای ایجاد و فروش طیف گسترده‌ای از محصولات دارند، با استفاده از امضای سنتی نمی‌توانند فرآیند فروش خود را افزایش بدهند. چرا که این کار باعث می‌شود تا زمان زیادی از آن‌ها گرفته شود و محدود به مکان خاصی برای بازاریابی محصولات خود باشند. در صورتی که از قابلیت‌های انعطاف پذیر امضای دیجیتالی استفاده کنند، در زمان کمتری می‌توانند با شرکت‌های متعددی در رابطه با بازاریابی و فروش محصولات خود اقدام کنند. همچنین، زمانی که نیاز است تا محصولات آن‌ها توسط سازمان بین المللی استاندارد سازی (ISO) بررسی شود، امضای دیجیتالی می‌تواند احراز هویت آن شرکت را اثبات کند. سپس، تمامی مراحل استاندارد سازی بدون نیاز به امضا کردن در فرم‌ها و برگه‌های مختلف، طی می‌شود.
4.کاربرد امضا دیجیتال در خدمات مالی
در گذشته، خدمات مالی که از سوی بانک‌ها و مراکز بیمه ارائه می‌شوند، نیاز به تایید هویت افراد به صورت مراجعه حضوری داشتند. اما در حال حاضر، با توجه به پایین بودن احتمال سوء استفاده از اطلاعات، خدمات مالی به صورت غیر حضوری و از راه دور هم به متقاضیان ارائه می‌شود. چون اطلاعات هویتی افراد به طور استاندارد در امضای دیجیتالی احراز شده است و نیازی به احراز دوباره نمی‌باشد.
5.کاربرد امضا دیجیتال در تراکنش‌های آنلاین
افراد سودجو و متقلب به راحتی می‌توانند اطلاعات هویتی افراد دیگر را جعل کنند. پس از جعل اطلاعات هویتی، امکان برداشت مبالغ بالا و یا دریافت وام با مبالغ بالا به جای آن‌ها وجود دارد. این شکاف امضای دستی است که نمی‌تواند پاسخگوی نیازهای مراکز اداری و سیستم‌های حسابداری در سطح کشور باشد. در مقابل، امضای دیجیتال با احراز هویت و تایید کامل اطلاعات می‌تواند این خلا را پر کند. به صورتی که پیش از تراکنش آنلاین و غیر حضوری، ابتدا هویت افراد با اطلاعاتی که ارائه داده اند، با کمک الگوریتم‌های ریاضی مشخص می‌شود. پس از تایید اطلاعات هویتی و کسب شناخت کامل از وضعیت فرد، تراکنش‌های اینترنتی قابل انجام خواهند بود.
هوش مصنوعی فراشناسا و آینده امضای دیجیتال در فینتک ایران
فراشناسا، پلتفرم توسعه‌یافته‌ای است که با استفاده از هوش مصنوعی و یادگیری ماشین به محافظت از امضای دیجیتال شرکت‌ها، بانک‌ها و سازمان‌ها می‌پردازد. همچنین، فراشناسا قادر است تا از امضای دیجیتالی افراد برای تنظیم قرارداد استفاده کند و ریسک معاملاتی را کاهش بدهد. سیستم در حال توسعه فراشناسا فرآیند یکپارچه سازی اطلاعات را آغاز می‌کند و سطح بالایی از امنیت را برای ارباب‌رجوعان بانک‌ها، شرکت‌ها و سازمان‌ها فراهم می‌کند.
نحوه دریافت امضا دیجیتال چگونه است؟
برای دریافت امضا دیجیتال با CA یا مرجع صدور گواهی دیجیتال در ارتباط هستید. این مرجع که می‌تواند شخص حقیقی یا حقوقی باشد، معتمد است. وظیفه CA این است که گواهی‌های کلید عمومی را صادر کند. گواهی‌که عمومی است، با نام کلید هم شناخته می‌شود. در واقع، آنچه که از افراد در CA ذخیره می‌شود، کلید عمومی و اطلاعات هویتی فرد است.
کلید خصوصی هر فرد هم در یک توکن سخت افزاری مختص به او قرار داده می‌شود. سپس، فرد به صورت حضوری به یکی از مراکز ثبت نام RA مراجعه می‌کند. اهمیت مراجعه به RA، برای عدم انکار پذیری فرد می‌باشد. در حقیقت، این RA است که تضمین می‌کند تا اطلاعات هویتی فرد با کلید عمومی ارتباط دارد.
گواهی امضا دیجیتال چیست؟
گواهی امضا دیجیتال همان توکن است که پس از درخواست دریافت امضا دیجیتال می‌توانید آن را دریافت کنید. به بیانی ساده‌تر، گواهی دیجیتال یک نوع سند الکترونیک به شمار می‌رود. مهم‌ترین اطلاعات گواهی امضای دیجیتالی همان هویت فرد است. این اطلاعات را نمی‌توان جعل کرد و تغییر داد. این گواهی از سوی مرجع صدور امضای دیجیتال یا CA صادر می‌شود.
قانون امضای دیجیتال چیست؟
خوب است بدانید که مواد 14 تا 16 قانون تجارت الکترونیک به ارزش اثباتی داده پیام و امضای الکترونیکی اختصاص یافته است.
در بند (ی) ماده 2 قانون تجارت الکترونیک ایران آمده است که تعریف امضای دیجیتال چیست. امضای الكترونيكی عبارت از هر نوع علامت منضم شده يا به نحو منطقی متصل شـده بـه داده پيام است كه برای شناسایی امضا كننده داده پيام مورد استفاده قرار می‌گیرد. طبق آنچه در متن قانون تجارت الكترونيكی كشورمان نيز پذيرفته شده، تعريـف فـوق، تعريـف امضای الكترونيكی «ساده» يا «عادی» است و نوع ديگر امضا، امضای الكترونيكی «مطمـئن» اسـت كـه مطابق ماده 10 همين قانون به شرح زير، معرفی شده است:
امضای دیجیتال باید دارای چه شرایطی باشد؟
امضای الكترونيكی مطمئن بايد دارای شرايط زير باشد:
الف ) نسبت به امضا كننده منحصربه فرد باشد؛
ب ) هويت امضا كننده داده پيام را معلوم نمايد؛
ج ) به وسيله امضا كننده و يا تحت اراده انحصاری وی صادر شده باشد؛
د ) به نحوی به يک داده پيام متـصـل شــود كـه هـر تغييـری در آن داده پيـام قابـل تـشخيص و كشف باشد.
منبع : فراشناسا
نظر شما چیه؟