امضای الکترونیکی چیست؟ راهنمای استفاده از امضا الکترونیکی

با پررنگ شدن نقش اینترنت در کسب و کارها و امور تجاری، امضای الکترونیکی توانسته است به خوبی جایگزین امضاهای دستی شود. امضای الکترونیکی یا electronic signature، همان ماهیت امضای دستی را دارد و به منظور تایید هویت فرد و اعلام رضایت او از محتوای یک سند استفاده می‌شود.

امضا الکترونیکی، انواع متفاوتی دارد. برای نمونه، در سرویس امضای دیجیتال از نوع پیشرفته امضای الکترونیکی استفاده می‌شود.

در ادامه با فراشناسا همراه باشید تا بیشتر درباره اینکه امضای الکترونیک چیست بخوانید و بررسی کنیم که چطور می‌توانید از آن استفاده کنید.

امضا الکترونیک چیست؟

امضای الکترونیکی مانند همتای دست‌نویس خود در دنیای آفلاین، یک مفهوم حقوقی است که قصد امضاکننده را مبنی بر التزام به شرایط سند امضا شده نشان می‌دهد.

امضا الکترونیکی، انواع مختلفی دارد. به همین خاطر است که افراد به روش‌های متفاوتی می‌توانند اسناد خود را به صورت الکترونیکی امضا کنند.

برای نمونه، امضای الکترونیکی به روش‌هایی مثل کلیک کردن روی دکمه “قبول می‌کنم”، تایپ کردن نام امضاکننده در محل امضا و الصاق نسخه اسکن شده امضای شخص امضاکننده ثبت می‌شود (بدیهی است که هرکدام از انواع امضای الکترونیکی از جنبه‌ی امنیتی در درجه‌های متفاوتی قرار دارند).

واژه‌های امضای الکترونیکی و امضای دیجیتال اغلب به جای یکدیگر استفاده می‌شوند. امضای دیجیتال نوعی امضای الکترونیکی است، اما همه امضاهای الکترونیکی امضای دیجیتال نیستند! پیشنهاد می‌کنیم برای اطلاعات بیشتر درباره تفاوت امضای الکترونیکی و دیجیتال، حتما مطلب زیر را مطالعه کنید.

حتما بخوانید: تفاوت امضای دیجیتال و امضای الکترونیک

انواع امضای الکترونیکی

سه استاندارد برای امضای الکترونیکی وجود دارد:

• امضای الکترونیکی ساده (SES)
• امضای الکترونیکی پیشرفته (AES)
• امضای الکترونیکی واجد شرایط (QES)

امضای الکترونیکی ساده (SES)

ابتدایی‌ترین نوع امضای الکترونیکی است که کمترین امنیت را دارد. این امضا به هر روشی برای اعمال امضای الکترونیکی، مانند نام تایپ کردن نام پایین یک سند دیجیتال یا قرارداد اشاره دارد. این روش نیاز به تأیید هویت از طرف امضاکننده ندارد و از رمزگذاری یا احراز هویت استفاده نمی‌کند. در نتیجه، یک SES به راحتی جعل می‌شود و مستعد تقلب است و برای معاملاتی با ریسک کمتر قابل استفاده است.

امضای الکترونیکی پیشرفته (AES)

با اطمینان از اینکه فقط امضاکننده مورد نظر می‌تواند به یک سند دسترسی داشته باشد و آن را امضا کند، از امنیت بالاتری برخوردار بوده و خطر تقلب را کاهش می‌دهد. این امضا با استفاده از زیرساختی به نام کلید عمومی کار می‌کند و علاوه بر اینکه هویت فرد امضا شده را مشخص می‌کند، عدم تغییر در داده‌های سند امضا شده را نیز تضمین می‌کند، چرا که هر تغییر در سند موجب بی‌اعتبار شدن امضای آن می‌شود.

برای اینکه از سردرگمی خارج شده و متوجه ماهیت امضای الکترونیکی پیشرفته شوید، پیشنهاد می‌کنیم حتما مطلبی که درباره “امضای دیجیتال” نوشته‌ایم را مطالعه نمایید، چرا که امضای دیجیتال نوعی امضای الکترونیکی پیشرفته محسوب می‌شود.

امضای الکترونیکی واجد شرایط (QES)

امن‌ترین و مقاوم‌ترین شکل امضای الکترونیکی و در عین حال پیچیده‌ترین شکل آن است. این روش امضا شامل تمام اقدامات امنیتی مورد استفاده در AES، به‌علاوه اشکال دیگر احراز هویت، مانند تأیید حضوری یا ویدیویی از طریق می‌باشد.

برای درک بهتر این مسئله می‌توانیم امضای دیجیتال فراشناسا را مثال بزنیم. از مهم‌ترین مراحل دریافت امضای دیجیتال فراشناسا، احراز هویت است که به صورت غیرحضوری و از طریق ارسال عکس و ویدئو مطابق با شرایط خواسته شده، انجام می‌شود.

امضای الکترونیکی در کشور ما بیشتر در چه مراکزی کاربرد دارد؟

در این بخش، سعی داریم تا نمای کلی از کاربردهای امضای الکترونیکی در مراکز متعدد کشور را بررسی و ارزیابی کنیم. توجه کنید که اینجا منظورمان از امضای الکترونیکی، همان امضای الکترونیکی واجد شرایط یا به عبارتی همان امضای دیجیتال است. در هر یک از بخش‌ها، وجود امضای دیجیتال باعث افزایش کیفیت صنایع مختلف خواهد شد.

1 کاربرد امضای الکترونیکی در بخش خدمات دولت به بنگاه اقتصادی (G2B)

اگر جزو بنگاه‌های اقتصادی باشید که خدمات دولتی دریافت می‌کنید؛ می‌توانید از امضای الکترونیکی برای ارتباط با بخش‌های متعدد در وزارتخانه‌ها استفاده کنید. البته کاربرد امضای الکترونیکی در بخش G2B به همین جا ختم نمی‌شود. برای مثال، امضای دیجیتالی که نوع پیشرفته امضای الکترونیکی است؛ برای راحت‌تر کردن و افزایش امنیت دسترسی به خدمات گمرک و بیمه، کارکرد ایده‌آلی دارد.

2 کاربرد امضای الکترونیکی خدمات دولت به شهروند (G2C)

امضای الکترونیکی می‌تواند وابستگی‌ها و محدودیت‌های جغرافیایی بین دریافت کنندگان و ارائه دهندگان دولتی را کمرنگ‌تر کند. این درحالی است که با استفاده از امضای دیجیتال، این محدودیت به طور کامل حذف خواهد شد.

3 کاربرد امضای الکترونیکی در خدمات دولت به کارکنان دولتی (G2E)

آنچه که در ارائه خدمات دولت به کارکنان دولتی، اهمیت بسیار زیادی دارد؛ افزایش کارایی و اثربخشی داخلی است. با گسترش استفاده از امضای الکترونیکی، به واسطه‌ی ارزشی که برای کارمندان دولتی نهادینه می‌کنید؛ می‌توانید اثربخشی داخلی را افزایش بدهید. کارایی تعاملات بین کارمندان و دولت در زمینه ارائه خدمات دولتی نیز سودمندی است که به واسطه‌ی آن می‌توانید دریافت کنید.

4 کاربرد امضای الکترونیکی در بخش خدمات دولت به دولت ديگر (G2G)

با روی کار آمدن امضای الکترونیکی، دولت‌ها هم با هدف دسترسی راحت‌تر می‌توانند از این خدمات استفاده کنند. اگرچه که به دلیل اهمیت موضوع امنیتی، پیشنهاد می‌کنیم تا دولت‌ها از امضای دیجیتال برای گسترش ارتباطات خود استفاده کنند.

سوالات متداول

منبع : فراشناسا